SHIRKA KENYA OO SOO GAARAY MEESHII UGU HALISTA BADNAYD (ALLOOW BADBAADI)

Marxaladihii uu shirku soo maray

Shirka Kenya oo muddo ku dhow 2-sano socday ayaa wuxuu soo maray marxalado kala duwan oo qaarkood ay dhaxalsiin gaareen burbur isagoo aan curan, ayaa haddana ILAAHAY mahaddii wuu soo gudbay marxaladahaas oo dhan.

Waxyaabaha ugu khatarsanaa ee shirkaas la soo gudboonaday intii uu socday waxaa ka mid ahaa: In hoggaamiye kastaa markii uu u arko in wax dantiisa ah aanay ka socon madasha shirka ama aan lagu hayn uu sheegan jiray inuu ka baxay, waxaase la yaab lahayd in hoggaamiye kastaa marka uu sheego inuu ka baxay shirka inay soo caro celin jireen dad aysan isku af ahayn, isku dal ahayn, isku jinsiyad ahayd, mararka qaarkoodna aysan iskuba diin ahayn, sida xubno ka tirsan dowladda Kenya, xubno ka tirsan IGAD iyo ergooyin ka kala socday waddamada daneeynayay shirkaas.

Sidoo kale waxaa uu shirku soo maray in lagu qabto goobo ama madallo kala duwan sida isagoo 15/10/2002 lagu bilaabay ama laga furay fadhigii ugu horreeyay ee shirka Magaalada Eldoret ee gobolka Rift Valley dalka Kenya, waxaana markii uu halkaas ka socday muddo ka badan sannad loo soo wareejiyay xarun ku meel gaar ah oo ku taal Magaalada Nairobi iyadoo durbaba looga wareejiyay xarunta uu haantan ka socda ee Mbagathi, waxaana shirka dhowr jeer oo kale si ku meel gaarnimo ah loogu raray Magaalada Mombassa oo ah magaalo xeebeed aad u cimilo wanaagsan, waxaana lagu qabtay dhowr shir oo looga hadlayay sidii uu shirka Kenya u noqon lahaa mid laga gaaro hadafkii ama danihii laga lahaa halkaasoo ay hoggaamiyeyaasha shirka ee is maan-dhaarsanaa kula hadleen madax ka kala socotay: Urur goboleedka IGAD, guddi ka socda Midowga Afrika, Safiirrada waddamada caalamka ee safaaradaha ku leh Kenya qaarkood, waddamada Reer Yuruh iyo Mareykanka, iyagoo dhamaan kooxahaani ay ka sinnaayeen sidii ay ergooyinka ugu sheegi lahaayeen in ay iyaga dan u tahay haddii la helo dowlad Soomaaliyeed oo loo dhan yahay, iyadoo sidoo kale loogu cago-juleyn jiray in haddii ay shirkaan ka miro dhalin waayaan ay iyaga uun dhibi doonto ayna kala kulmi doonaan madaxda Afrika iyo kuwa Caalamka arrimo aysan jeclaysan doonin.

Dhamaan hoggaamiyeyaasha kooxaha Soomaaliyeed ee ka qaybgalaya shirka kuma jiro hoggaamiye qura oo aan shirka ka soo bixin markii uu u arkay in dantiisa aysan meesha ku jirin, waxayna ka sinnaayeen dhammaan hoggaamiyeyaashi oraahdii ahaa (Haddii dantayda aan ka helo waan la socon shirka; haddiise aan ka waayo waan ka socon) taasoo bulshada caalamka iyo inta gacanta ku leh shirkaba ay aad ugu dhibaatoodeed sidii mar uun ay u heli lahaayeen hoggaamiyeyaal isku raacsan hal ra’yi.

Wuxuu shirku soo gabi-dhacleeyo, waxay hoggaamiyeyaashu isku qabqabsadaan hoggaanka dalka oo aan xilligaa xitaa lahayn qalfooftiisa, wuxuu hoggaamiye kastaahiba sheego inuu isagu mudan yahay inuu dalka hoggaamiyo, waxay shacabku hoosta isugu sheegaan in hoggaamiye hebel uu noqonayo hoggaamiyaha dalka iyo dadka ka saari kara dhibka iyo mushakilladda uu haatan dalku ku jiro.

Is jiid-jiid dheer kaddib waxaa la soo gaaray in la isku afgarto in dalka loo dajiyo dastuur uu isku maamulo iyadoo loo saaray guddi inay dastuurka dalka soo dejiyaa, waxayna ku guulaysteen in la soo dejiyo dastuur ku meel gaar ah; intaa kaddib waxaa billowday is qabqabsi kale oo dhex maray hoggaamiyeyaasha kooxaha kaasoo ahaa in dastuurka qodobbo ku jira ay yihiin kuwo aan sax ahayn; kuwo waxay ku andacoonayaan in ay Soomaaliya maanta ahayn dowlad ku dhaqmi karta nidaamka goboleysiga, waxaase markii dambe la isku raacay in Soomaaliya ay noqonayso Federal; waayo qaar ka mid ah waxay sheegeen in haddii aan Soomaaliya lagu xukumin Federal aanan la heli doono gobollada goonida u ga’ay iyo kuwa leh maamul goboleedyada, waxayna noqotay in dastuurka loo daayo qodobka ka hadlaya Federaalnimada Soomaaliya, saasna ay Soomaaliya ku noqoto dowlad Federaal ah, waxaa sidoo kale laga dooday dhowr qodob oo uu ka mid ahaa midka 30-aad iyo midka 19-aad waxaana markii dambe wax yar-yar laga taataabtay qodobbadii la isku qabtay intooda badanna sidoodii ayaa loo daayay.

Intaa kaddib waxaa la gaaray markii la dhisi lahaa golaha baarlamaanka, waxayna arrintani buuq weyn ka dhex dhalisay hoggaamiyeyaashii kooxaha iyo odayaasha dhaqanka, buuqaasoo ku saabsan cidda soo xulaysa xildhibaannada baarlamaanka cusub ee Federalka ah, waxayna tani keentay in hoggaamiyeyaasha kooxaha qaarkood ay sheegeen inay shirka isaga bixi doonaan shirka haddii odayaasha qabiilku ay soo xulaan xubnaha baarlamaanka, labada dhinac mid walbaahi wuxuu ku andacoonayay arrin isaga u gaar ah, taasoo ah inay iyagu u soo xulaan ciddii ay doonaan golaha baarlamaanka.

Si kastaba ha ahaatee waxay noqotay in dhex-dhexaadin laga dhex sameeyo iyadoo la yiri: odayaasha dhaqanku waa inay soo xulaan xildhibaannada; halka hoggaamiyeyaashana lagu sheegay inay ansixiyaan qofka xildhibaanka noqonaya, waxayna taasi keentay inay arrintii ka sii darto iyadoo hoggaamiyeyaashu ay sheegeen inay iyagu muddo sannad iyo bar ah soo fadhiyeen shirka, ayna iyagu mudan yihiin inay soo xulaan xildhibaanka fariisanaya kursiga baarlamaanka ee matalaya Soomaaliya, waxayna arrintaani taagnayd muddo ka badan 4-bilood, waxaana markii dambe la isku afgartay inay hoggaamiyeyaasha iyo odayaasha dhaqanku isla soo xulaan xildhibaannada, taasina muddo dabadeed waxay noqotay mid lagu helay xubno baarlamaan KMG ah, iyadoo xildhibaannada badankood ay noqdeen hoggaamiyeyaasha siyaasadda ama dagaal oogayaasha Soomaaliya.

Markii la xulay xildhibaannadii baarlamaanka KMG-ka Federal Soomaaliya ayaa haddana waxaa mixnad kale noqotay sidii loo dhaarin lahaa, waxay hoggaamiyeyaashu qaar sheegeen in iyagu aysan ku qanacsanayn ragga noqonaya xildhibaannada oo aysan u arag baarlamaankaan mid suurogal noqon kara inuu matalo Soomaaliya, waxayna arrintaasi u badnayd dhanka hoggaamiyeyaasha kooxaha waxayna noqotay in hoggaamiye walbaahi uu sheegay in hoggaamiye hebel uu yahay midkii xagal daacada muddada 13-ka sano ah la soo garab taagnaa dalka isaguna uu yahay midkii doonayay in Soomaaliya ay mar uu ka badbaado halista dagaal ee ay ku jirto, mid walbaahina wuxuu sheegay inuusa kursi la fariisan doonin mid kale, waxay noqotay arrin kale oo xallis u baahan, waa la xalliyay waxaana dhaartay dhamaan xubnihii baarlamaanka intoodii badnayd.

Waxaa la isku diyaariyay dhaar kaddib in la doorto af-hayeenka baarlamaanka, waxaana ay hoggaamiyeyaasha qaar ka mid ah oo lagu ka koobnaa 11-xildhibaan oo ay ka mid ahaayeen Shariif Xasan Sheekh Aadan-ka hadda loo doortay Guddoomiyaha Baarlamaanka, Guddoomiyihii hore ee Baarlmaanka C/lla Deeroow Isaaq; Sheehk Aadan Madoobe oo isagu ka galay kaalinta labaad doorashadii guddoomiyaha baarlamaanka Kenya iyo gabardhiii qura ee isku soo sharraxday jagadaaas oo lagu magacaabo Fowziyo Sheekh Maxamed.

11-kaas xildhibaan waxay billaabeen olole ay kaga doonayaan in xubnaha baarlamaanka ay doortaan iyadoo mid walbaahi uu soo bandhigay taariikh nololeedkii iyo waxa uu qaban doono haddii guddoomiyaha baarlamaanka loo doorto. Maalin Arbaco ah oo ay bishu ku beegnayd 15-September-2004 abbaarihii 4:30-galabnimo xilliga Afrikada Bari ayay doorashadii guddoomiyaha baarlamaanku ka billaabatay halka fadhiisinka u ah golaha baarlamaanka ee Magaalada Nairobi waxaana saacaddu markii ay ahayd 12:15-habeennimo lagu dhawaaqay in Shariif Xasan Sheekh Aadan uu ku guulaystay guddoomiyaha baarlamaanka, wuxuuna helay 161-cod, halka Sheekh Aadan Madoobe oo ay isku soo hareen wareeggii ugu dambeeyay uu ka helay 105-cod, waxayna codeeyay 267-xildhibaan, waxaan maqan hal cod oo aan la dhiiban.

Waxaa caado ah in hoggaamiyeyaasha Soomaalidu ay si weyn u xiiseeyaan inay noqdaan madaxweynaha Soomaaliya, waxayna tani keeni doontaa dhibaato aad u xoog badan, Waxaana jagada Madaxweynenimada Soomaaliya isku soo sharraxay xubno lagu qiyaasay 50-xubnood, wuxuuna mid walbaahi doonayaa in isaga loo doorto Madaxweyne.

Haddaba, mid walbaahi wuxuu dhawaan billaabay inuu u xusul duubo sidii isaga lagu dooran lahaa, waxayna intooda badan baxsheen lacago si ay u helaan codka xubnaha baarlamaan oo iyagu dooranaya madaxweynaha, waxayna tani keentay in durba ay isku eedeeyaan xubnaha u tartamaya jagada ugu sarreysa dalka ee Madaxweynenimada, waxaana uu mid walbaahi midka kale ku eedeeyay inuu billaabi inuu leexsado xubno isaga horay u taageersanaa, waxaana laga yaaba in taasi ay dib u dhac weyn ku keento doorashada madaxweynaha Jagada Madaxweynaha Soomaaliya.

Wixii ka dambeeyay doorashadii guddoomiyaha baarlamaanka KMG-ka ah ee baarlamaanka Federal Soomaaliya, waxaa madasha shirka ka socda haatan ololayaal ay wadaan musharraxiinta u tartamaya jagada madaxweynenimada.

Soomaaliya ma xukumi karto 50-madaxwenyne ee allow shirka badbaadi wuxuu marayaa meeshii ugu halista badnayde.

»SOOMAALIYA WAXAY U BAAHAN DOWLAD DHEXE OO... [Jantiile]

W/D: Maxamed Xuseen Jimcaale (Jantiile)

E-mail: jantiile12@hotmail.com 

Faafin: SomaliTalk.com | Sept 18, 2004

Afeef: Aragtida qoraalkan waxaa leh qoraaga ku saxiixan

»IDOORO AAN KUDAAYE HADDII KALE WAA KAA DULYAARMEYSA 
»Shariif, Sheikh mise Qaadwale? [Xirsi]
»BURHAANTAADU BAAS IYO BARWAAQO MID UUN BAY NOQON [AC]
»Cabdiwaaxid Khaliif iyo Cabdillaahi Yusuf [Cawl]
»Shacbiga: Shariifkii beey sharaxdeen; Shiikhii beey iska shub, dheheen

Kulaabo bogga  www.SomaliTalk.com