Doorka suugaanta soomaalida iyo dagaalada sokeeye.
(waxa qoray Mohamedrashiid Mohamud Samakaab)(jabane).

Marka laga hadlayo sugaan wuxuu yeelanayaa macno labo ah kaas oo ku tusinaya in sugaantu aysan ahayn oo qura murti,maanso,hees,gabay iyo geeraar  midkoodna,soomaalidii hore waxay ahaan jirtay bulsho reer guuraa ah oo xoolo dhaqataa waxay noloshoodu ku ekayd kaynta ama miyi ku nool,hadaba marka meel laga guurahayo waxaa la diri jiray sahan baad iyo biyo doon ah si xooluhu nabaad u helaan,ninka ku socdaalay dhulka ee soo sahansha marka uu soo helo meel geediga reeraha lagu furi karo oo barwaaqo ah ayuu oran jiray waxaan helay meel suugaan leh taasi waxay  ku tusaysaa in suugaanta looyaqaanay meel doog iyo cagaar badan oo barwaaqo leh,

Tan iyo inta la ogyahay sugaanta soomaalidu waxay ahayd sooyaal facba fac ka dhaxli jiray waxaana jiray xili soomaalidu aysan horumar ku lahayn nolosha magaalo sidaan kor kusoo xusay dhulkooduna uusan lahayn war isgaarsiin hanoqoto taleefoono ama boost,hanoqoto howlaha saxaafada sida qoraalada wargaysyada iyo dhagaysi idaacadeed oo ku baxa afkooda hooyo,isla sidaas oo kale ma jirin gaadiid isku xiri jiray iyo wadooyin caalami ah gayiga dhexdiisa,waxaana inta badan dhici jirtay in saxaafadu ay ahaan jirtay suugaanta noocyadeeda kala duwan siiba gabayga iyo geeraarada,marka gabay ujeedo xanbaarsan laga tiriyo xaalad aloosan ayuu gaari jiray markiibaa cirifyada dhulka soomaalida ilaa raas casayr iyo raas ganbooni iyo dhulalka kale ee soomaalidu dagto,bal aynu soo qaadano doorka saxaafadeed ee gabayada iyo doorarkooda colaadaha soomaalida iyo qarniyaal hore aana ku hormaro silsiladii la oran jiray guba iyo bahwayntii sadex xagalka ahayd ee ay dhex martay,sida la wada ogyahay inta gabayada laga tiriyay silsilada guba waxay ku qotontay hab beeleedyo caadifad qabiil gaamurisay oo canbaarayn,is dhiilayn iyo golaaftan xoog badan uu u dhaxeeyay,waana la isku haaraami jiray iyadoon waxba la kala reeban,mudadii ay socotay silsilada guba waxay ahayd mudo aan qiyaas lahayn laakiin dadku waxay sheegaan inay ahayd bartamihii qarnigii 18aad ilaa bilowgii qarnigii 19aad,inta badan gabayada laga tiriyayna guba waa kuwa ilaa manta kaydkoodu ku filiqsan yahay xusuusta bulshada soomaalida walina sidii loo meerinayo meerisyadii hal abuuradii guba,waxaana lagu tilmaami karaa in gabaygu ahaa saxaafad maguurto ah oo soomaalidu u leedahay dhaqan soo jireen ah soomaaliduna ku tilmaaman tahay dad hadal badan waxna buunbuunsha sida wargaysyada reer galbeedka(suugaantu waa saxaafad),

Ka rogoo labo saar oo aan qoraalkeena ku xusno halgamaagii waynaa ee sayid Mohamed cabdille xassan oo ahaa wadaad halgan hubaysan la galay ciidamadii ingiriiska ee fadhigoodu ahaa waqooyiga soomaaliya waqtiyadii gumaysiga reer yurub ee lakala qaybsaday qaarada madow ee afrika,sayidku wuxuu ahaa hal abuure ku xeel dheer suugaanta hab gabayeedka loo yaqaan wuxuuna u adeegsan jiray hadba xaalada uu fooda galinahayo ama uu ka hadlahayo isagoo waliba gabayadiisa kula dagaalamahayay cadowgiisii iyo gaashaanbuurtii la socotay ee xulufada ay wadaageen oo aysan ka marayn soomaalidii ka soo horjeeday halgankiisii,inkastoo gabayada sayidku tiriyay ay ahaayeen kuwo dhiirigalinayay jaalkiisa iyo ciidamadiisii darwiish hadana sayidku wuxuu ku labay gabayo badan hab caadifadeed qabiil oo ku xusay gabayadiisii,inta badan gabayadu waxay ahaayeen kuwo marka uu tirayo u safra deegaanada soomaalida eek ala filiqsan,xitaa waa ay gaari jirtay ciidamadii ingiriiska isagoo u adeegsan jiray saxaafad ahaan,

Marka aanu soo gaarno waqtiyadii danbe ee gobonimo doonka waxaa la curiyay suugaan badan oo iyana saamayn xoog badan ku lahayd la dagaalankii gumaystaha iyadoo abwaano badan ay sameeyeen heeso lagu milliilacay oo xornimo doon ah iyo kuwa goolaaftan iyo canbaarayn isugu jiray,waxaana abwaanadaas xusid mudan abwaan c/laahi suldaan timocade iyo c/laahi qarshe oo labaduba ku luqeeyay sugaan dhaxal gashay manta ,sugaantana waxaa lagu dari karaa hubkii lagula dagaalamay gumaysigii soomaaliya ka huleelay markii danbe,

Xukuumadihii ka hirgalay gayiga soomaalida gumaysiga ka dib ayaa waxaa ugu dardar cuslaa xukuumadii Mohamed siyaad bare allaha unaxariistee waxaana lasameeyay suugaan badan oo kacaan ahayd iyo kuwa dadka lagu dhiiran galin jiray haday noqoto waqtiyadii dagaalkii 1977 dii dhexmaray labad dowladood ee jaarka ah ee ethopia iyo somaaliya iyo jamhadihii dhaqdhaqaaqa ka waday soomaali galbeed,suugaanta ayaa noqonaysa mid la isku wareemo waxaadna ogtahiin waayadii waxaa soo batay ruwaayado lidi ku ahaa xukuumadii siyaad bare,waxaa bilowday silsilad deeleey la yiraahdo oo iyana loogu baadi wacanahayay hab beeleed,jamhadihii mucaaradka ku noqday iyaga waxaa loo sameeyay heesihii loogu yeeri jiray dabo dhilifka,dhanka mucaaradkuna kama marayn hal abuurku,oo markii ugu danbaysay siyaad bare ee uu salka ka sii qaadahayay kursigii talada dalka waxaa la sameeyay riwaayadii ay ku jirtay heesta caanka noqotay ee laankaruuser gado oo ay ku luqaysay fanaanada caanka ah ee saado cali warsame,waxaa kaloo jiray saadaal laga bixiyay in dalka ku soo socdaan mahiigaan colaadeed riwaayad la oran jiray ’’ha israacdo diidye ha is raamsatee daa’’

Colaada u dhaxaysay soomaalida ayaa ahayd mid soo jireen ah oo inta badan qabaailku ay isku gabyi jireen,suugaantuna waa hub qarsoon oo qayb ka ah habsaxaafadeedka la isku hanjuubo ama lagu dookho,markii dagaaladu sokeeye dhaceen suugaanta soomaalidu waxay noqotay howlgab iyadoo raacday dowladii burburtay ayaa waxaa jiray suugaan aan badnayn oo la curiyay oo loo adeegsanayay colaada bulshada dhex martay,markii muqdisho dagaaladu ku hoobteen dagaaladii cuslaa ee u dhaxeeyay dadkii taageeray urur beeleedkii USC waxna ay ka qaban waayeen inay nidaamkii dalka ka jiri jiray ay dib usoo celin waayeen ayaa gabyaa can ahaa oo lagu magacaabo’’abshir bacadle wuxuu yiri isagoo guubaabo ugala jeedaa DUQII DIB HA LOO DOONO isagoo gabay dheer halkudhig uga dhigay erayadaas,suugaantu waxay door wayn ka qaadatay colaada dagaa;ada sokeeye iyo kacdoonka bulshadii hubaysnayd’’

NB:fiiro gaar ah waxaa xuquuqda daabacaada iska leh qoraaga mmsamakaab jabane….wuxuuna raali ka bixinayaa wixii si qaldan loo tarjunto lasoo xiriir samakaab2@hotmail.com

Afeef: Aragtida qoraalkan waxaa leh qoraaga ku saxiixan

SomaliTalk Nairobi | Nov 6, 2004

---

Samsam Ducaale oo La soo Helay Cadeymo Muujinaya in ay Tahay Ardayad
Waa qormada ay ku saabsan tahay Faallada SomaliTalk ee bishan Guji