WAA
WALAALKAA OO GACAN KAAGA BAAHAN
Maxamed Cabdulle Wardheere (Fuje) wuxuu ku dhashay Magaalada
Muqdisho sannadkii 1960-kii, waa nin curyaan ah oo aan gacmo iyo
lugo midna ku dhalan, waxaa lugu u ah gaarigaan yarka ah ee lagu
riixo.
20-qof oo isugu jira wax uu
dhalay, wax la dhashay iyo waalidkiis ayuu mas’uul ka yahay (ILAAH
ayaa Mas’uul ka ahe), balse wixii isaga ALLE u soo dhiibo ayay
la wada quutaan, ma jiro qof reerka ka mid ah oo shaqeeya.
Haddaba aan is weydiinnee,
Fuje Muxuu ka shaqeeyaa oo uu ku masruufaa reerkaa baaxadda leh?,
Fuje waa nin 44-jir ah, tan iyo yaraantiisiina ku noolaa waxa ay
dadka Soomaaliyeed ee wax saddaqeysta ay u taagaan, waa nin
dadkii hore ee magaalada ku noolaan jiray ay si wanaagsan u
yaqaanniin; wuxuu ka tuugsan jiray bartamaha magaalada Muqdisho
(Waa Muqdishadii horee), wuxuu gaariga dhigan jiray agagaarka
Afar irdoodka, dhagax tuur, Xafiiskii hore ee Somali Airlines
iyo goobaha u dhowdhow isagoo ay qoorta ugu jiri jirtay kiish
yar oo dadka wax saddaqeysta ay lacagta ugu shubaan, isagoo
arrintaa ka hadlayayna wuxuu yiri: “Xilligaa xilli aad u
wanaagsan ayuu ahaa, ammaan, nabad-galyo, waddooyin wan
wanaagsan, dad wada shaqeysta oo wax wada bixiya ayaa jiri jiray,
la iguma dhibtoon jirin oo inta goobta la i geeyo ayaa qofka ila
socda iska daneysan jiray, cabsi kama qabin waxa dadku i siiyo
in dad kale ay iga qaataan, wiilka yarka ah ee i wehliya goor
dambe ayuu ii soo laaban jiray igana kaxayn jiray goobtaa anigoo
la soo laaban jiray lacag nagu filan mararka qaarna naga soo
hari jirtay”.
Maxamed
C/lle Wardheere (Fuje) daal aad u badan ayaa ka muuqda,
rajadiisu ma wanaagsana, culeys iyo dhibaato badan ayaa la soo
daristay tan iyo intii uu dalka burburka ku yimid oo ay
dagaalladii sokeeye halakeeyeen goob kasta oo ka mid ah
Magaalada Muqdisho.
“Ma jirto cid si gaar ah kuugu
damqanaysa, ma dhici karto in aan inta goob iska fariisto aan
fursad u helo in dadku ay halkaa igu siiyaan wixii ALLE u soo
dhiibay, waxay duruuftu igu kalliftay in aan socdo oo aan isku
dayo inaan qof walba goobtiisa ganacsiga ugu tago, taasina waxay
igu keentay culeys aad u ballaaran, waayo aniga waxaa la igu
riixaa kursiga aan ku fadhiyo, waddooyinkii magaalada way
burbureen, wadiiqooyinkii xaafaduhuna bacaad iyo bohollo ayaa ka
dillaacay, inan dhallinyaro ah oo ila dhashay oo 20-jir ah oo
gaariga igu riixa aad buu iigu dhibtooday, anigu kor ayaan u
batay oo afartankii afar baaba ii wehlisa, waan daalay oo waan
cuslaaday oo dareenkii iyo naxariistii dadka wax badan baa iska
beddelay, waa dhif iyo naadir qof wax ila soo doonanaya, dadka
qaarkii muddo ayaaba hortaagnaanaysaa, waxaa igu adkaatay in
reerkagii culeyska badnaa aan baahidooda daboolo, iyadoo
qarashka intii hor uu ka batay, lacagtuna aad u qiimo dhacday”
ayuu Fuje oo aad rajo xun, balse markan doonaya inuu dhibaatada
haysata u soo bandhigo dadka Soomaaliyeed ee gudaha dalka iyo
dibaddaba ku nool si ay gacan u siiyaan.
Fuje markan wuxuu
quuddarreynayaa bal inuu gacan muuqata ka helo dadka
Soomaaliyeed si uu gargaar ugu helo culeyska faraha badan ee
saaran.
“Waxaan
is lahaa haddii markan gacan lagaa siiyo mashruuc yar oo aad
reerka isaga jeedisid masruufna ay ka helaan waad ka nasan
lahayd qorraxda kuleylka badan ee aad maalin walba ku
wirwiraysid, iyadoo weliba waxa iga soo galaya ay aad u yar
yihiin” ayuu ku cataabay Maxamed Fuje oo soo jeediyay inuu
codsanayo in gacan laga siiyo in xitaa dukaan yar loo billaabo
si reerka uu odayga u yahay ay uga dabbartaan nolol
maalmeedkooda.
“Ma garan karo qarashka ku
baxaya abuurista iyo qalabeynta dukaankaa yar, waxaanse idinka
codsan lahaa idinkoo qiyaasaya qarashkaas in qof walba waxa uu
awoodo uu ii soo yabooho” ayuu yiri Maxamed Cabdulle oo intaa ku
daray: “Waaga wuxuu baryaa anigoo is leh maba aadan seexan,
waayo inta badan habeenkii fakir ayaa waqtiga iga dhumiya,
markii aan salaadda subax tukado oo kaahii arooryaad ii muuqdo
ayuu mar kale walwal ii billowdaa oo waxaa ii soo muuqanaya
waddooyinkii burbursanaa, bacaadkii faraha badnaa iyo dadkii
gacmaha adkaa, waxaan is iraahdaa armada maanta iska nasataa,
balse nafta ayaa diidda anigoo luudaya ayaan ka soo toosoo
sariirta oo aan ku dhaqaaqaa inaan magaalada u soo dhaadhaco”.
Fuje,
wuxuu aad ugu damqanayaa wiilka yar ee la dhashay ee isaga subax
walba gaariga ku riixa, isagoo arrintaa ka hadlayana wuxuu yiri:
“Waa 20-jir, wuxuu jecel yahay in waxa asaaggiisa ay sameeyaan
uu sameeyo, wuu dhibsanayaa in uu aroor walba uu gaarigaa
lugihiisu baaba’een uu ku dul riixo bacaadkaa iyo waddooyinka
dil dilaacay, Kheyr ALLAHA siiyo waa inan dulqaad badan, haddii
uu heli lahaa meel uu ka shaqeysto waa u dhaqaaqi lahaa anna wuu
I nasin lahaa, laakiinse nasiib darro weli aniga ayuu xilka
reerka I saaran yahay”.
Walaalahayga qoralkaan akhrisan
doonoow, miisaan culeyska i haysta, waxaan taaganahay xilligii
aan nasan lahaa shaqada aan hayana ee tuugsiga ahna ma ahan howl
xitaa nin xoog badan uu u adkeysan karo, Addimadii aan ku
shaqeysan lahaa ALLE ima siin, balse waxaan aaminsanay inaad
adinku ii tihiin addimadii ii shaqeynayay oo waxaan idinka helo
ayaan intanba ku soo noolaa, markan aan idin ka helo gacan tii
hore ka xoog badan oo aan ku nasto, yaanan illoobin gacanta aan
idinka sugayo waxaa ku jirta gaariga yarka ah ee aan
adeegsanayay oo isna duugoobay oo aan jeclaan lahaa inaan helo,
qof ama koox gaari cusub ii hesha.
Ciddii
doonaysa inay caawinto Maxamed Cabdulle Wardheere (Fuje) waxay
kala xiriiri kartaa Teleefoonnada kala ah:
- 00252-5-969999
- 00252-1-245025
- 00252-1-651809
- 00252-5-925887
Taleefoonnadan dhammaatood kuma
jiraan guriga Fuje, balse waa guryo isaga daris la ah, waxaad
codsanaysaa in laguugu soo yeero si aad shaqsiyan isaga ula
hadashid, ama E-mail:
fuje5@hotmail.com .