Maxamed Axmed,
Toronto, Canada. 
alhudaa1@yahoo.ca 

Assalaamu calaykum,

Walaalayaal iga guuddooma salaan qiimo badan oo meel fog laga soo diray hayeeshee si dhakhso ah utimid, salaantaas oo ah mid ay isu diraan dad walaalo ah oo isku dan ah, isla markaasna khayr isla jecel, salaan kaddib.

Haddii aad maskax saafi ah iyo maan saliim ah kumilicsatid arrinka murugada leh haddana murugsan ee Soomaaliya kajira, waxaad arkaysaa in xaalku yahay CEELNA UMA QODNA, CIDINA UMA MAQNA(haday maqanyihiina macno badan magaaraan).

Xaalka Soomaaliya kajira ee aan madaxa iyo mijaha lahayni wuxuu noqday mid magac-xumo weeyn usoo jiiday umadda Soomaaliyeed guud ahaan, gaar ahaan kuwooda qurbo-meerka ah, waxayna noqdeen kuwo waayey jawaabta su'aasha caanka ah ee ay weeydiiyaan dadka qayrkood ah ee ajnabiga ah, su'aashaas oo ah: "Maxaad isu laynaysaan, maxaadse xal ugaari weeydeen, soow idinkaan ah dad isku diin ah, hadana isku af ah, hadana isku midib ah"!.

Cajiib, AFKII BAA JUUQGABAY!., su'aashaasi waxay noqotay mid jawaabteeda lawaayey, dibna aan loo heli doonin, ilaa inta laga daaweeynayo cudurkii dhaliyey in jawaabtaasi dhalato ama lays weeydiiyo, runtiina Soomaalida meel kasta hajoogtee dhogor-ka dhac bay ku noqotay in mudo dhoowr iyo toban sano ah ay waayeen xalkii nabad kadhalinta gayigooda, hadaba annagoo arrinkaas kaduulayna ama falanqaynayna bal aan hoos ugu daadagno ubucda mawduuceena aan kor kusoo sheegnay.

XIL XAYAWAAN GARTAY WEEYNAA!. Waxaad arkaysaa in dadka walaalaha ah, isla markaasna muslinka sheeganaya ee Soomaaliya dagaalka kawada iyagoo danahooda ku fushanayaa ay kahoosmareen XAYAWAANKA xagga damiirka iyo wacyiga, taasna waxaa marakhaati uh ah tusaalahan hoos kuqoran oo cabiraya camalka saddex xayawaan oo aad ukala duwan, hayeeshee wacyiga isaga mid ah, sadddexdaas xayawaan oo kala ah GEELA, QURAANYADA iyo BOOLA-BOOLADA.

~ GEELA:

Soomaalidu waxay ku maahmaahdaa "Geelu daba laxiriirshuu leeyahay, ee dibno laxiriirsho maleh", taas oo micnaheedu yahay, dadku-wada-hadalka ayay isku fahmaan, geelana dabada ayaa laysugu xiraa, markaasaa kan ugu horreeya laga wadaa. Waxaad arkaysaa in wiil toban jir ahi uu daba isugu xirayo awr tira badan, kaddibna uu kan uhorreeya garka qabanayo iyagoo kadddibna ay geelii oodhammi daba gelayaan ratigii ugu horreeyey ee lagu xiriirshey .

Haddaba waxaa isweeydiin leh: yaa kufiican xagga israaca iyo isqadarinta: ma AWRTA oo xayawaanka lagu tiriyo, mise DAGAAL OOGA-YAASHA soomaaliya jooga, kuwaasoo qaarkood markay casarka tukadaan haddana bilaabaan inay umulaha dooxaan!. Geelu isagoo iyaga ka awood weeyn kana miciyo waaweeyn ayuu haddana doortay inuu raaco awrkii loogu hormariyey, marka AWRTA laysku dhexyaaciyana geelu nabadgelyo ayuu kuwada daaqaa.

~ QURAANYADA:

Xaalka quraanyadu waa xaal cajiib ah, waana arrin ay darsi fiican ka qaadan karaan guud ahaan dadkii wax isku diidan, gaar ahaan dagaal oogayaasha Soomaaliya qasaya. Quraanyada culumada darista xaalkeedu waxay sheegeen in ay ushaqayso si yaableh, iyadoo leh hogaan ama madax ay ka qaadato amarka kaddibna ay raacdo dardaarankii iyo tusaalihii uu madaxoodu siiyey. Waxaad arkaysaa iyagoo kusocda dariiq dheer oo toosan oo aan kala go' lahayn, isugun xiran sidii silsiladda oo kale, haddii mid quraanyada kamid ahi ay kabaxdo dariiqaasna waxaad arkaysaa in ay si degdeg ah ugu soo laabanayso silsiladdii ay dhexda uga jirtay.

Haddaba quraanyadu waxay dooratay inay nolosheeda ku waddo kala dambayntaas iyo qaadidda dariiq toosan oo nadaamleh, iyo inay samaystaan maamul iyaga haga oo ay daba galaan. QURAANYADU waa cayayaan daciif ah, laakiin waxaad aragtaa in ay tahay doowlad dhisan, iyo quwad nidaamsan, cashar fiican ayaana ugu jira guud ahaan bini'aadamka, gaar ahaan Dagaal ooga-yaasha Soomaaliyeed.

~ BOOLA BOOLADA(Boolo boolo buubtooy afka biyo kuqaadooy):

Boolo booladu waa shimbirta cad ee qoorta dheer ee isu raacda raxan raxanta, samadana duusha, iyadoo badanaaba duulaysa hareeraha meelaha ay wabiyada iyo baduhu ka dhowyihiin, iyadoo kadib ku dagta meelaha biyuhu kujiraan dabadeedna ay dhuuntooda dheer biyo kusoo qaataan. Qofkii arkay baa arkaye, boolo-booladu waxay caan kutahay inay marka ay duulayso ama hayaamayso ay is daba gasho, waxaad arkaysaa shimbirka hogaaminayaa inuu kahoreeyo xoogaa yar, intooda kalena ay dariiq dheer oo taxan kujiraan, dariiqaas oo ah mid aad utoosan oo aan xataa qalqallooc lahayn. Xataa xaalkoodu wuxuu noqoday maahmaah lagu maahmaaho oo ah: BOOLA- BOOLADUBA WAA ISRAACDAYE MAXAA NOO DIIDAY INAAN ARRINKAAN ISKU RAACNO.

Haddaba, waxaa meeshaas nooga soo baxay in duruus muhiim ah laga qaadan karo saddexdaan xayawaan ee aan kor kusoo sheegnay, marka la eego xagga ismaqalka, kala dambaynta iyo ismaamulka, sifooyinkaas muhiimka ah ee iyaga laga helayna ay tahay inay kafaa'iidaystaan dagaal oogayaashu, iyagoo xilka waddanka udhiibaya qof diin iyo Alle kacabsi leh, umaddana ay ka qaadaan silica ay kuhayaan. XIL XAYAWAAN GARTAY WEEYNAA!.


"DHAAXAAN JARREEREE DHAG BAAN JALAQ LA IISIIN DHEH"

 Maxamed Axmed,
Toronto, Canada. 
alhudaa1@yahoo.ca  

Faafin: SomaliTalk.com | March 4, 2003

Powered by www.SomaliTalk.com
All About Somalia and More...

wisdom...