Fahad Yaasiin Xaaji Daahir
editor@somalitalk.com

01/01/1424

Maadaama ay Soomaalidu ka mid tahay bulshooyinka Islaamka ah ee ku nool dunidatan, laguna tiriyo iney muslim wada yihiin, ayeysan ahayn wax dheeri ah in la is weydiiyo Soomaalida iyo xifdinta Quraanka Kariimka ah, laakiin dad waliba iyo dowlad waliba waxay leeyihiin sharaf ay ku dhaataaan oo bulshooyinka kale oo dhan ay uga haybeystaan, waxaad maqleysaa dal hebel ilaahay waxaas ayuu sharaf u siiyey hadaba Soomaalida iyo xifdinta Quraanka waa see.

Bulashadeenna Soomaalida sadax qodobba iyadaa ugu horeysa dunida Islaamka 

1. Xifidnta Quraanka. 
2. Xirashada Xijaabka ugu saxsan. 
3. Camiraadda Masaajidda. 

Qodobadaas sadaxda ah waa kuwa ay Soomaalida u qireen dadyowga kale ee Muslimka ah.

Xifdinta Quraanka, dunida Islaamka oo dhan waxay isla qirtay in Soomaalidu ay yihiin dadka ugu xifdinta badan Quraanka, haddii aad fiiriso wadamada Khaliijka gaar ahaan Imaaradka, iyo Qadar Misaajidda ku yaalla inta badan waxaa Imaamyo ka ah wiilal dhalinyaro Soomaaliyeed ah, Dubai oo aan 2000^kii booqasho gaaban ku tagay, waxaan ku arkay Masaajiddo aad u tiro badan oo ay tujinayaan dhalinyaro Soomaaliyeed, waxaa la iisheegay marka la jooga Imaaraadka haddiiba uu muuqdo qof Soomaali ah in isaga la soo jiido si uu dadka Salaada u tujiyo, waayo waxaaba ka dhaadhacsan in qofka marba hadduu Soomaali yahay uu xafidsan yahay Quraanka Kariimka ah, waxaan xusuustaa Jamacada Al-iimaan lagu magacaabo ee ku taal Yaman oo ay dhiganayeen arday ku dhaw 3000 arday ayaa maamulkii Jaamacadda waxa uu qabtay tartar Quraan oo la yiri waxaa loo baahan yahay 20 Macalin Quraan oo ardayda kale u dhigta Quraanka Kariimka, ardaydii sadaxda kun ku dhawaa ee la damcay in laga qaato labaatan Xaafid waxay Soomaalidu ka heleen 14 Macalin, tirada ardayda Soomaalida ee markaa dhiganeysay Jaamacadaa waxay dhamaayeen 80 arday, dhacdadaas waxay ka yaabisay ardaydii Yamaniyiinta ahaa iyo Maamulkii Jaamacadda oo in badan ardaydaas weydiinayey sidee bey ku dhacday inay Soomaalidu saas u wada taqaan quraanka.

Sanadkii 1988^kii waxay Soomaalidu ka qayb galeen tartan Quraan oo lagu qabtay magaalada barakeysan ee Makka al mukkaram, oo ay dunida Islaamka oo dhami ka soo qayb gashay, wiil Soomaali ah oo da’diisu ay ahayd 10 jir ayaa ku guuleystay inuu galo lanbarka koobaad tartankii loogu jiray 10 Juz. wiilkaas oo aan magacisiii ka xusuusto C/Wahaab, waxay farxad galisay guushaas shacabka Soomaaliyeed oo dhan, warbaahinta caalamka oo dhanna wey soo qaadeen arintaa, wiilkaas waxa uu Xaramka ka muujiyey in qofka Soomaaliga ah uu ilaahay hibo u siiyey xifdinta Quraanka Kariimka ah, sidoo kale dhawr sano ka hor tartan Quraan oo lagu qabtay Dubai oo dunida Islaamka oo dhan ay ka soo qayb gashay waxaa lanbar kow galay tartankii xifdinta Quraanka oo dhan wiil Soomaaliyeed oo lagu magacaabo Maxamed Wali.

Soomaalidu in Quraanka looga danbeeyo labadaas dhacdo kaliya marag uma ahan, kadis waa dhawayd lagu qabtay isla magaalada Dubai ayaa dadkii ka qayb galay kadiskaa su’aalihii la weydiiyey waxaa ka mid ahaa, dalkee dunida Islaamka ugu horeeya xifdinta Quraanka Kariimka ah? Dadweynihii su’aasha la soo dhexdhigay waxay ka bilaabeen Sucuudiga, waa khalad baa lagu yiri, sey hadana Masar bey dhaheen, waa khalad baa lagu yiri, marba wadan sey u sheegayeen ayaa su’aashii loo gudbiyey dadweynihii daawanayey kadiska iyagiina wadamo kale ayey afka ku dhufteen, intiiba waa laga diiday, qaybiyihii doodda ayaa su’aashii ka jawaabay oo yiri waa DALKA SOOMAALIYA, ka qayb galayaashii dhamaantood waxay ku noqotay wax aysan filaneyn, sida hada lafteeda aysan Soomaali badan ula noqonayn inay saas tahay.

Hadaba aan is weydiinno maxay tahay sababta ay Soomaalidu sharaftaas ugu soo hoyatay, waxaa jira sababbo dhawr ah oo Soomaalida u gooni ah oo keentay in Soomaalida ay ku caan baxdo xifdinta Quraanka, waxaa la oran karaa sababo ay ka mid yihiin kuwan baa heerkaa Soomaalida gaarsiisay.

Canagu Soomaaliga ah goorta uu garaadsado ee uu ku dhaw yahay da’da 6-jir waxaa la geeyaa dugsi Quraan halkaas oo ah goobta uu ku bilaabo xifdinta Quraanka Kariimka ah, Macalinka Quraanka u dhigaya qudhiisu marka baadiyaha la joogana waxa uu ku dhexnool yahay dhawr qoys oo isku ood ah, waxaad maqalaysaa marka aadka loo amaanayo Macalinka Quraanka in la leeyahay Macalinkaan wuxuu ku kiciyey ilaa 4 dugsi oo laga wado aqoonta xeesha dheer ee uu u leeyahay barida Quraanka Kariimka ah Caruurta.

Qof kasta oo Soomaali ah ama Quraanka oo dhan wuu dhameeyey amaba meelo fiican ayuu ka gaaray, waxaan sinaba u jirin qof Soomaali ah oo ku barbaaray Soomaaliya oo aan soo marin dugsi Quraan, waxay dadka Soomaalidu saaqid dayr ah u yaqaaneen wiilka lagu kari waayo barashada Quraanka Kariimka.

Soomaalida iyo xifdinta Quraanka waa arin ay dadkoo dhan ogyihiin, waana sharaf weyn oo lagu naaloon karo, waxaan filayaa inaad ogtahay in xitaa beelaha Soomaalida qaarkood ay ku caanbaxeen xifdinta Quraanka oo aadba is dhihi karto ma jiro qof beeshaa ka mid ah oo aan xifdin Quraanka, waxaa beelahaas ka mid ah beesha Abgaal, iyo Raxanweyn.

Fahad Yaasiin Xaaji Daahir
editor@somalitalk.com

QORAALKII HORE EE FAHAD YAASIIN.....

March 4, 20003

<><><>

114 Quraanka Kariimka
www.somalitalk.com/quran

Siiradii Rasuulka Maxamed scw
www.somalitalk.com/siiro

SHURUUDAHA XAJKA
Abdulfatah Mohammed Abdulle

XIRASHADA CUMRADA {IXRAAMASHADA}
Cusmaan Bilaad 
...HABKA CUMRADA LOO GUTO
..ISKU DIYAARINTA “XAJKA”

Fadliga Maalinta Cashuura....
Xasan Dhooye [abu xafso]