Asalamu caleykum walaalahi Soomaaliyeed salaam kadib mahad oo idin alle ayaa iska leh nabigeena muxamadna nabad galyo korkiisa ha ahaato sheikh ma ahi laakiin waxaan rabaa inaan qoraal yar oo baraarujina idin soo gudbiyo wixii aan khaldo ama aqoontaydu I gaarsiinwaydo waan ka cudur daaranayaa.

Fariintii shiikheena xafidulaah Shiikh Shibili )asc) ikhwaani, bacda salaan, caawa waxa laga dareemayaa shucuubta Gaallada ah ee aduunyada ku nool inay u dabaal dagayaan sannadka cusub ee 2015, waxase iswaydiin ah inagu inaynu la dabaal dagnaa ma haboon tahay? Jawaabtu waa maya. Naftiina iyo naftaydaba waxaan idinkula dardaarmayaa cabsida allah meelkasta iyo xili kasta. wbtq. Waa fariin uu ummadda islaamka ee Soomaaliyeed u soo gudbiyey Sheikheena wayn xafidulaah ( Shiikh Maxamud Shibile)..

Waa kee sannadka inaga mudaan inaan u dabaal dagno? ama sanaadka iyo kalandarka Islaamka? waa sannadka Hijriyadda) hada waaan soo dhaafnay waana bisha muxarram kuna began bisha oktoobar ee sannadka miilaadiga hada waxaan ku jiraa 10,kii bisha Rabi Al-Awaal sannadka 1436) haddii anan khaldiin waana inaan ku xisaabtano oo baranno sanaadka muslimiintu tirsadaan una dabaal dagaan siiba qurba joogtu waa inay ilaaliyaan sannadka islaamka iyo tariikhda muslimiinta waana inay ka jeefignaadaan ku milmidda iyo dabaal daga sannadka Kiritaanku ku xasaabtamo ayna xittaa caaqiido ahan u haystaan siiba dhalinta iyo da,yartu waa inay ka feejiganadaan waxay gaalladu ugu yeerto happynewyear)..

Sannadka Hijriyadda ayaa soo bilowday waqtigii Nabiga (calaysalaatu wasallaam) la amray in uu ka hijroodo Magaaladda Makka ALMukarama) una hijroodaan Magaalada Madiina ayaa ah sanadka saxda ah ee loogu talagalay in muslimiinti wayneyaan ama ku dabaal waa sannadka bisha muxarram sannaad walbaba waana walaaleyaal kalandarka calendar) ama saxdaa ee mulimiinta waa muxarram ee ha waynayn sannadka Kiristaanku u dabaal dago..

Qasaaraha uu dhaliyo hamaynkaa dabaaldaga sannadka miilaadiga

Dadka kiristaanka ama wayneeya sannadka miilaadiga maxay kala kulmaan run ahaantii hadii aad jogtid wadaan kiristaan waxaad dareemi kartaa qasaaraha ka soo gaara dabaal daga ciidi kirismiriska) ama happy new yearka waxaad arkaysaa dhimashada dhaawaca iyo buburka gawaarida ay wataan kuwa u dabaal dagaya sannadka miilaadiga waxayna taasi ku tusaysaa nasteexa la’aanta waxaan diinteena suuban waafaqsanayn halka sannadka islaamka ee hijriga lagu soo dhaweeyo cibaado cibaadaysi farxaad iyo marxabaynta walalaha muslimiinta iyo waliba sadaqo bixinta u dhawaanshaha rabbigaga wayn. Waayo markii aad sadaqo salaanta islaamka iyo faraxada la wadaagti walaalahaga muslimiinta waxaad fulisay fariintii Suubanaheena calaysalatu wasallaam)

Sannadka islaamka

Sannadka islaamku waa sannadka Hijriyadda Bisha (muxarram) kuna beeggan Bisha ama Sannadak Miilaadiga ama ee Oktoobar) hada dhammaan ummada Muslimiintaa siiba Soomaalida uma ahaan sannad Cusub walaalaha Soomaaliyeed ee hamblayadda u diraya saxiibadoodda kale waa inay ogaadaan sannadka islaamka inuu yahay 1. Muxarram) Walaalka muslimkaayoo ha la dabaal dagin Gaallada iyo kuwa u dabaal dagaya waxay ugu yeereen Natal Ama Happy new year)

Bilawgii sannadka Hijrayadda

Sanadka Hijriyadda ayaa soo bilowday waqtigii Nabiga la amray in uu ka hijroodo Magaalada Makka ALMukarama una hijroodaan Magaalada Madiina ayaa ah sanadka saxda ah ee loogu talagalay in ay ku dhaqmaan dadka Islaamka, kuna saleeyaan noloshooda, sida Ballamaha, Munaasabadaha iyo dhacdooyinka kale iyo wixii la mid ah, kana hirgeliyaan ama lagu baro carruurta Islaamka Iskuulaadka iyo waliba dugsiyadda Qur’aanka, sidaas si la mid ahanna waxaa wanaagsan in ay wadamada Islaamku ugu baraarugsadaan la socoshada Taariikhda Islaamka ee Hijriyadda, waxaa xusid mudan in Dowladda Sucuudiga ay tahay dowladda keliya ee isku taxlujsa la socoshada taariikhda Hijriyadda, waxayna sameysaa Kalandaro ku qotoma Taariikhda Hijriyadda.
Sannadka Islaamka waa laba iyo Toban Billood waxay na kala yihiin.

1-Muxarram bisha biliowga sannadka islaamka
2-Safar
3-Rabiicul Awal
4-Rabiicul Thanii
5-Jamadul Awal
6-Jamaadul Thannii
7- Rajab
8-Shacbaan
9-Ramadaan
10-Shawaal
11-Dul-Qacdi
12-Dul-Xaj.

Digniin walaaltinimo

Hadaba dhalinyaradda qurba joogta ah waxaan uga digayaa inay ku dhex milmaan dabaal dagyadda aan sharciga islaamka waafaqsanayn run ahaantii aniga shiikh ma ahii laakiin waa inaan ku bararugsanaano tariikhada islaamka iyo munaasabadaha munaasibkaa ee alle inoo ogal yahay waa inaan waynaynno sannadyadda cusub ee muslimiinta iyo munasabaddaha sharciga islaamka waafaqsan.
La xiriir Culumadda islaamka

Sidookale qofkii aan aqoon u lahayn sannadka miilaadiga waa inuu la xiriiro culumadda iyo dadka diinta aqoonta u leh waa inuu ogaado waa maxay sannadka happy newr yearku) waa maxay nataal.

Ugu dambayntii waa inaan barano sannadka muslimiinta oo aad moodi in dadka Soomaaliyeed ay la qabsadeen sannadka miilaadiga haba ugu daraadeene dadka qurbaha jooga waxaan si gaara fariin ugu dirayaa waalidiinta waa inay carruuntooda baraan sannadka tariikhda islaamka oo ah xiligii Nabiga calaysallaatu wasalaam) la amray in uu ka hijroodo Magaalada Makka ALMukarama una hijroodaan Magaalada Madiina. Waynee sannadka islaamka iskana dhaaf sannadka kiristaanku ay caaqiiddo ahaan u haystaan uma dabaal dagaaan allaha khayrka há Iná waafajiyo dhammanteen khaatuumadeenanna khayr há ku khitimo..

W/Q Cabdinuur Faarax Maxamuud
Email— guuleed72@hotmail.com