Laba sano iyo bar ka hor (Juun 2006) ayaa
barlamaan isku sheegii Embaghati oo uu horkacayay Shariif Xasan Sh Adan oo
iminka ah Wasiirka maaliyada and raisal wasaare ku xigeenka DKMG-II oo
horwadeenka ka yahay Sh Shariif Sh Axmed waxaa ay u wacdeen in Somaliya lala
soo gaaro ciidan aan kala sooc lahayn, dhawaqaas waxaa durbaba dhegta u
dhigtey Itoobiya, waxayna markiiba bilaabeen in la yiraahdo DKMG-I xubnaheeda
anagaa idin ilaalineyo, ilaa laga gaaro in la bahdalo loona diido iney wixii
ay rabaan ku hadli karaan, waxaana ka amar qaata la yiri Col Gabre.
Maxkamadihii midoobey oo horawdeenka ka
ahaa Sh Shariif ayaa taageerada shacabku siiyey gudaha iyo dibedana, waxaan
meesha ku dhintey magacii qabiilka ee Somaliya in mudo ah la xanuunsanayd,
taageero dhinac walba ah ayaa loo fidiyey, culimaa’udiin, waxgarad,
ganacsato, dhalinyaro, haween, duqow iyo ardayba waxay ka qeyb qaateen
difaacii MM-da, DKMGna waxay ku soo ururtey Baydhabo oo labada daafood
Itoobiya ka fadhiyeen, magaalada Baydhabo waxay gashay bandoow kaasoo socday
ilaa Janaayo 2009.
DKMG-da C/lahi Yusuf iyo Maxamed Cali Geedi garwadeenka ka ahaayeen waxay
qeylo dhaan u direen Addis Ababa, markiibana waa loo jawaabey in laga fujiyo
qaniinyada ay MM-da ku heysey, waxaana markiiba wadanka intiisa badan wada
qabsadey Itoobiya laga soo bilaabo Gaalkacyo ilaa Raas Kaambooni, taasoo
Mareykanka, Ingriiska iyo Kenya gacan ku siinayeen.
Si loo kala dhantaalo shacabkii qiirada u
haayey in mar Somali aan qabiil la isku heysan arkaan ayaa maroor dilaac ku
abuurmey, waxaa lakala furfurey xoogagii maxaakiimta, halka qaarna la diley,
qaarna carareen, qaarna juqda u galay iney dagaal abaabulaan, balse Illaah
nasrigiisa ayaa waafijyey waxa isku aruursadeen iney la dagaalamaan
IToobiyaankii oo dhibaato baahsan shacabka ku hayeen, ilaa la gaaro in C/Lahi
Yusuf iyo Geedi ay maalinkasta ay warka Gabre shacabka u gudbiyaan, waxaa si
naxriis daro ah loo laayey shacab tiro badan, waxaa la bililiqeystey hanti
faro badan, waxaa la kufsadey haween Soomaaliyeed oo tiro badan, midkii
dhaqanaana lacag madax furasho ayaa lagu soo deyn jirey, waxaynta dhaqan
rogeen ciidankii DKMG oo la baray cabida qamriga iyo istimaalida
maandooriyalka ay ka mid yihiin xashiishka iwm. Baarlamankii DKMG qaarkiis
waxaa la baray cabida qamriga si aysan u noqon kuwo ka fekara daruufta
shacabkooda.
Iyadoo la ogyahaya dhibaatada baahsan ee Itoobiyanka u geeysteen shacabka
Somaliyeed dhinac walbo, iyadoo weli laga soo qufayo lafo ah shacabkii iyo
culimadii ay ku xasuuqeen xeryaha ay degnaan jireen intii ay joogeen Somaliya.
Ilaa hada waxaa lala’yahay boqolaal dhalinyaro Somali, weli qaar ku xiran
xabsiyada Itoobiya.
Dhibaatada baaxada iyadoo jirta oo
islaamihii casaayga laga dejinin, meydadkii si wanaagsan loo aasin, guryihii
burburey shacabkii ku soo noqon, dhaawacii mujaahidiinta isbitaalada yaalaan
ayaa waxaa si jees-jees ah markale Adan Madoobe Itooiyanka dalka u dalbady
iney markale soo galaan oo wadanka horey ugu sii wadaan wixii ay geysteen.
Inta caqliga lihi mas’uul ha ahaado ama yuusan ahaanin wuu dareemi karaa
hadalka Adan Madoobe dhaawaca uu u geystey shacabka Somaliya.
Inta badan shacabka waxay rabaan in laga
saaro AMISOM si kasta haloola tacaalee, loo awood sheegto ama sasab lagu saaro
iska daaye in kuwii shacabka gumaadey markale lagu marti qaado, hadalada Adan
Madoobe waa mid sii dheereyneysa xalka Somaliya, waana mid soo dedejineysa
dhamaadka DKMG-II.
Koleyto hadalkiisa waa mid la ogyhay Sh
Shariif waayo labaduba waxay degen yihiin villa Somalia, midkasta AMISOM baa
ilaalo ka heysa, waxaa kaloo sharci daro in baarlamaan tiradooda gaareysa 550
magacooda uu Adan Maboobe sidii uu rabo u isticmaalo, kana been sheego, 550
dhamaantood ma wada xuma waxaa ku jira kuwo dareensan waaqica ka jira Somaliya,
balse ma ahan iney ka sii aamusnaadaan beenta iyo dhaawaca shacabka uu u
geysanayo Adan Madoobe. Maalmo ka hor ayay ahayd oo uu isugu wacay xubnaha uu
isagu afhayeenka u yahay waxaana yimid in ka yar 80, inta kale naftooda ayay
la carareen ileyn meel xarbi ka socdo ayuu rabaa in ku tahlukeeyo 550 ruux oo
runtii ku jira kuwo wadanka wax u tari kara oo aanan Amxaaro iyo gaalo raac la
tusin karin. Balse iyaga ayay u taalaa iney war ka soo saaraan hadalka qabiixa
ee uu Adan Madoobe ku Hadley doraad.
Al-Shabab iyo Xibul Islaam dhalinyarooda
iyo hogaankooda waa kuwa shaleyto Amxaaro dalka ka xoreeyey iyagoo kaashanaya
Illaahooda iyo shacabkooda xalaasha ah, hadana labadiiba waa joogaan, maanta
taageeradooda iney sii siyaado mooyaane iney naaqusto u maleyn mayo, waayo tan
Kismayo, ama Marka ama Baydhabo oo ah magaalooyinka ugu waaweyn uguna dadka
badan marka laga reebo Muqdisho isku darkoodana ku nool in ka badan 5 milyoon,
nabada iyo barwaaqada ay heystaan u maleyn mayo iney Amxaaro isbaaro ugu
dhigato guryahooda iyo masaajidyadooda dhexdooda, intey Gabre ka amar qaadan
lahayeen waxay ka jecel yihiin walaalkooda Somaliga ah.
Waxaan aaminsahay in shacabka intiisa badan arkayaan cida wax ay ka qaldan
yihiin laba jiho ee isku heysa siyaasada Somaliya iyo sida xalka loo gaari
karo, Sh Shariif waxaa loo soo jeediyey inuu walaalihiis la hadlo uuna balan
qaado inuu fulin doono balanka, sida inuu ciidanka AMISOM wadanka ka saaro,
culimada Somaliyedna labadaba waxa u soo jeediyeen in xal qaataan, labaduba
waxay midka midka ku daawaday sida uu wax u bilaabi karo ama u fulin karo
baaqa culimaa’udiinka. Laakinse waxaa barbar socdey hadalo dahsoon oo ka
qufmayay afka dowlada, waxaan u sii dheereyd jees-jees uu Sh Shariifka ugu
booqdey Uganda iyo Burundi una balan qaaday iney ciidankooda ciidan kale ku
soo daraan, taasi hadaysan ahayn inuu Shariifka ka baxay balankii uu culimada
ka qaadey, aniga ma aqaano wax kale oo aan ku tilmaamo.
Waxaa kaloo barbar socdey in arimaha Somaliya loo weeciyo arimo qabiil oo
runtii ah shey adag oo aan si fudud looga farxalan karin, balse Illaah mahadii
taas ma dhicin markii inta caqliga lahayd ay gacmaha ka taagteen, waxaa
mucjiso dowlada rabata in shacabkeeda qabiil qabiil isku xasuuqaan.
Waxaan xasuusinayaa inta caqliga wanaagsani oo wadanimada, islaaminimada, dad
jecelyka ku dambeeyo ee DKMG-II ku jira aysan isku dhejinin xukunka oo dhiiga
badan ku soo daatey, welina ka sii da’aya, hadii magac qabiil laguu siiyey
ogow in qofkaa mudnaa uu baanankaas taaganan yahay oo laba sano iyo bar
madfaca Amxaarada duudka u dhiganayey, inaad hadana ugu yeertaan waa
argagixiso ma ahan wax Illaaheey raali ka noqon karo, shacakana ogolaanayo.
Xasuusnaada in mansabka uu shacabka iska leehey balse aysan ahayn mid UN-ka
idiin hibeeysey, daba socdida Walad Cabdalah waxaa ka qeymo badan inaad xaqa
aad u hiilisaan, waayo maalinbaa imaan doonta oo la idin weydiin doona waxa
gacantiina ku kasbateen dhib iyo dheef wixii aad geysateen, u wacida Amxaarada
ama ku taageeridooba niyad ahaanba waa shey qofka Muslimka ka xaaraan ah.
Cadaawada Itoobiyanka ma ahan mid hada bilaabatey waxay nagala dagaashey
Islaaminimadeena, Jamacada Carabta aynu xubin ka nahay iyo kheyraadka Illaahey
inagu maneystey, iyo dowrka aan ka qaadan jirney difaacida arimaha Islaamka
iyo Africa, haba ugu horeysee qadiyada dhulka Falastiin oo Itoobiyanku
markasta la safan yihiin Israaiil.
Hadaba shaqsiga caqliga leh ayaa laga
doonayaa inuu hurdada ka kaco oo arko heerka maanta dalkeena iyo dadkeena ku
sugan yihiin, qatar inaga soo food leh kooxda uu Sh Shariif horwadeenka u
yahay laga feejignaado, kolba hady ku dhaqaaqeen in iyadoo cid qori madaxa
kaga heysa aysan jirin ay badii Somaliya u saxiixeen Kenya, waxaan ma marag ma
doonta ah in arimo ka sii waa weyn laga filan karo, ee aan ka ahayn Amxaarooy
in soo gaara. Shaqsiga caqliga lihi waa inuusan oo aanan baadilka ku taageerin,
in badan baa wax dulmi ku jira la taageerey min isticmaarkii ilaa dowlad ku
sheega Shariifka balse iminka in la isku dayo sidii wax u toosi lahaayeen
taasoo ah in xaqa lagu taageero cida wadadeeda heysa kan dulmiga iyo cadowga
shacabka ugu yeereyana la takooro, sida Adan Madoobe.
Wabilahi Towfiiq.
Ahmed Ibrahiim
Ahmedey1@gmail.com
Daabaco
Boggan | Print
